Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2017

Επιμορφωτικό Σεμινάριο “Η ενδυνάμωση του μαθητή μέσα από τις σχέσεις σχολείου και οικογένειας”

Το Σάββατο 14 Ιανουαρίου το προσωπικό του Κέντρου Ξένων Γλωσσών Μπουρτσουκλή παρακολούθησε ένα από τα εξαιρετικά και άκρως επίκαιρα σεμινάρια της εκπαιδευτικού - ψυχολόγου
Ελένης Λιβανίου (Ph.D), με κεντρικό θέμα « Τα κίνητρα που δημιουργούνται μέσα από τις σχέσεις οικογένειας και σχολείου». Θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς που η πόλη μας, η Τρίπολη, ήταν ένας από τους σταθμούς των προορισμών της, για μια από τις πιο εποικοδομητικές ομιλίες που είχαμε την τιμή να παρευρεθούμε. Χορηγός του επιμορφωτικού σεμιναρίου ήταν ο εκδοτικός οίκος Burlington.

Η κυρία Λιβανίου στις τρεις ώρες που διήρκησε το σεμινάριο ανέλυσε τα «κίνητρα που δημιουργούνται μέσα από της σχέσεις οικογένειας και σχολείου», εστίασε στην ψυχοσύνθεση /αυτοαντίληψη των μικρών παιδιών και το πόσο αυτή μπορεί να επηρεαστεί όταν δεν βρίσκει την κατάλληλη υποστήριξη από την οικογένεια, καθώς και ποιος ο ρόλος του εκπαιδευτικού, ειδικότερα στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης.

Ανέλυσε τα dos and don’ts στις σχέσεις γονέων-παιδιού και εκπαιδευτικού-παιδιού, καθώς και τους
κώδικες επικοινωνίας όσον αφορά στους γονείς. Τι κάνουμε όταν το παιδί μας λέει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει; ότι δεν είναι καλός και ότι δεν θυμάται; Ότι διαβάζει αλλά δεν καταλαβαίνει; Ακολουθεί το άρθρο της κυρίας Λιβανίου, όπως αυτό δόθηκε σε όσους παρευρέθηκαν το Σάββατο στο πνευματικό κέντρο της πόλης μας και αναλύει όλα τα παραπάνω.

(Το άρθρο αναδημοσιεύεται με την άδεια της κας Λιβανίου)




Η ενδυνάμωση του μαθητή μέσα από τις σχέσεις σχολείου και οικογένειας
Ελένη Λιβανίου (Ph.D) - Εκπαιδευτική Ψυχολόγος

Τι σημαίνει «κίνητρο»; Πώς δημιουργούνται τα «κίνητρα» μέσα από τις σχέσεις σχολείου και οικογένειας;
Τα κίνητρα ξεκινούν από την όρεξη να παλέψω, να διεκδικήσω, ξεκινούν από το πιστεύω στον εαυτό μου, ξεκινούν από την έμμεση και άμεση αξιολόγηση.
Κάθε μέρα ερχόμαστε αντιμέτωποι με ανθρώπους, γνωστούς και άγνωστους, που με τον Α ή Β τρόπο μας αξιολογούν. Η αξιολόγηση μπορεί να αφορά το παρουσιαστικό μας, τα ρούχα μας, τα λόγια μας ή τις πράξεις μας. Η αξιολόγηση, όμως, μπορεί να αφορά και το πώς εγώ ο ίδιος αξιολογώ αυτό που βλέπω και ακούω.

Αυτή η αλληλεπίδραση ξεκινά από τη μέρα που γεννιόμαστε και διαμορφώνει την πορεία της ζωής μας. Είναι οι τοποθετήσεις, οι εξηγήσεις, οι επιτυχίες, οι αποτυχίες οι δικές μας ή /και των άλλων που χτίζουν την προσωπικότητάς μας, τον τρόπο σκέψης μας και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε. Μας δημιουργεί τα κίνητρα για να προχωρήσουμε, να παλέψουμε, να κάνουμε όνειρα και σχέδια και να προσπαθήσουμε.

Συνεπώς, το παιδί έρχεται στο σχολείο με ήδη διαμορφωμένη την αυτοεικόνα του και με το πιστεύω (γιατί αυτό ακούει από το σπίτι) ότι το σχολείο είναι ο δρόμος για την επιτυχία μέσα από τη γνώση. Ο ρόλος του δασκάλου είναι να επιβεβαιώσει αυτά τα «δεδομένα» ή να τα αμφισβητήσει στις πιο σημαντικές φάσεις εξέλιξης και ωρίμανσης του παιδιού. Ο εκπαιδευτικός, επομένως, φαντάζει και είναι πολύ σημαντικός και ουσιαστικός στον ρόλο του και στα κίνητρα που θα δημιουργήσει σε οτιδήποτε αφορά την εκπαίδευση και τη μάθηση.
Η ματιά, η παρατήρηση, ο τρόπος αξιολόγησης, η κάθε κίνηση του εκπαιδευτικού, συνειδητή ή/και ασυνείδητη, στέλνει τα δικά της μηνύματα στον καθένα από τους μαθητές του, δημιουργώντας έτσι τα κίνητρα για μάθηση, για βελτίωση, για προσπάθεια ή την παραίτηση, την αποφυγή και την άρνηση.

Χρειάζεται, επομένως, να δημιουργήσω «εγώ» τα απαραίτητα κίνητρα για να βοηθήσω το παιδί να µπει στην καινούρια εμπειρία της μάθησης και αξιολόγησης, που έχει μια τελείως διαφορετική μορφή και περιεχόμενο από ό,τι είχε μάθει μέχρι τώρα. O δάσκαλος μιλά και ο λόγος του πέφτει σαν κανόνας στα αυτιά των παιδιών: «Αυτό το τεστ θα δείξει πόσο καλά προετοιμασμένοι ήρθατε», «Αυτή η άσκηση θα δείξει πόσο έξυπνοι είστε», «Αυτό το διαγώνισμα θα δείξει πόσο γρήγορα μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις.», «Τώρα θα σας εξετάσω για να δω ποιος με παρακολουθούσε», «Θα περάσω να ελέγξω αν αντιγράψατε σωστά από τον πίνακα.» . Κι έτσι, αρχίζει να διαγράφεται η αυτοαντίληψη του παιδιού: «Ήμουν καλά προετοιμασμένος;», «Είμαι έξυπνος;», «Είμαι γρήγορος;», «Παρακολουθώ;» «Αντέγραψα σωστά;» κ.λπ. Με αυτόν τον τρόπο αξιολόγησης, και χωρίς να το συνειδητοποιεί, ο εκπαιδευτικός δημιουργεί έναν τρόπο σκέψης και αυτοαντίληψης που αφορά έμμεσα τα χαρακτηριστικά του παιδιού, που είναι σταθερά και αδιαφοροποίητα. Δηλαδή το παιδί καλείται να αποδεικνύει κάθε φορά, και του δημιουργείται αναπόφευκτα το κίνητρο, (να επιβεβαιώνει τον εαυτό του, το σπίτι και τη δασκάλα του) ότι είναι έξυπνος, γρήγορος, ικανός, με καλή προσοχή και άμεση οπτική μνήμη! Χαρακτηριστικά του γνωστικού του προφίλ με τα οποία γεννήθηκε!

Συνεπώς, το παιδί που έχει την όποια ιδιαιτερότητα στον τρόπο που λειτουργεί γνωστικά και νοητικά εισπράττει την επιβεβαίωση ότι δεν είναι έξυπνος, γρήγορος, ικανός, με καλή προσοχή και άμεση οπτική μνήμη! Η πρώτη οµάδα παιδιών στην πορεία Θα αποφεύγει τις μαθησιακές προκλήσεις και τα δύσκολα, δεν θα τολμά να δοκιμάσει το καινούριο, γιατί θα φοβάται μην χάσει την αξιολόγηση που τον έκανε να ξεχωρίζει. Μένει στα σίγουρα, διότι αν καταβάλει προσπάθεια, αν κάνει λάθος, τότε δεν θα θεωρείται πια έξυπνος, γρήγορος, ικανός… θα τον έχει χάσει αυτόν τον χαρακτηρισμό! Το κίνητρο, δυστυχώς, με τον τρόπο που του δημιουργήθηκε δεν αφήνει το παιδί να εξελιχθεί.

Η δεύτερη ομάδα παιδιών, επειδή στην πρώτη τους επαφή με τη «μάθηση» αξιολογήθηκαν αρνητικά και επικριτικά, δημιουργεί μια αποστροφή με αποτέλεσμα η ευθύνη του σχολείου να μεταφέρεται, σχεδόν ολοκληρωτικά, στο πρόσωπο του γονιού. Το κίνητρο γίνεται η «αμοιβή». «Αν διαβάσεις, θα σου πάρω ..., θα σου δώσω ..., θα σε πάω .» κ.λπ.

Πώς μπορεί, λοιπόν, να αλλάξει αυτή η τακτική;
O εκπαιδευτικός θα μπορούσε να σταθεί κοντά στα παιδιά ως συνεργάτης, αυτός που θα βοηθήσει το κάθε παιδί και θα διευκολύνει τη μαθησιακή διαδικασία, και όπου η αξιολόγηση θα αφορά τη διερεύνηση καλύτερων στρατηγικών για μάθηση! Τα παιδιά που έχουν βοηθηθεί από το σπίτι και στη συνέχεια στο σχολείο να πιστεύουν ότι θα εξελιχθούν μέσα από τις προκλήσεις, τις αποτυχίες και την προσπάθεια αναπόφευκτα θα γίνουν καλύτεροι άνθρωποι, πιο ικανοί και υπεύθυνοι. Δεν θα φοβούνται να ζητήσουν βοήθεια όταν τη χρειάζονται πραγματικά και δεν θα φοβούνται τα λάθη τους.
Τα µηνύματα, επομένως, που επικοινωνούμε στα παιδιά, μέσα από την αξιολόγηση και παρατήρηση, επηρεάζουν τον τρόπο που οργανώνουν τη σκέψη τους, σε ό,τι αφορά κίνητρα για μάθηση και στόχους.

Αν λοιπόν, αντί για την ικανότητα και εξυπνάδα επιβραβεύω την προσπάθεια, τις τεχνικές, τον χρόνο που αφιερώνει, την επιμονή, τον τρόπο που οργανώνεται, τότε δίνω βαρύτητα σε χαρακτηριστικά που είναι μεταβλητά. Αυτή η προσέγγιση κάνει τα παιδιά, όλα τα παιδιά, να γίνονται πιο μαχητικά μπροστά στα δύσκολα και στην αποτυχία. Τους δημιουργώ κίνητρα για προσπάθεια, δίνοντας βαρύτητα στις διαδικασίες και τρόπους που υιοθετούν και όχι στην εξυπνάδα τους και στη βιολογική τους ικανότητα σε συγκεκριμένα πεδία π.χ. το ποδόσφαιρο, τα μαθηματικά, την ορθογραφία κ.λπ. Τα κίνητρα, κατά συνέπεια, δημιουργούνται και αφορούν ένα πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο σύστημα αμοιβής και τιμωρίας, όπου ο εκπαιδευτικός καλείται να περάσει τα σωστά μηνύματα. Διότι δεν είναι μόνο το τι πιστεύει το παιδί για τον εαυτό του ή το τι πιστεύει ο εκπαιδευτικός για το παιδί, είναι και το τι πιστεύει ο ίδιος ο εκπαιδευτικός για τον εαυτό του! H εκπαίδευση είναι ένα απύθμενο, πολυπαραγοντικό κεφάλαιο και η διδασκαλία είναι η πεµπτουσία της.

Αν λοιπόν, ο εκπαιδευτικός μπαίνοντας στο επάγγελμα πιστεύει απλά ότι «γεννιέσαι» καλός εκπαιδευτικός, τότε αν βρεθεί μπροστά από αντίξοες καταστάσεις: παιδιά δύσκολα, άτακτα, που δεν μαθαίνουν, ύλη και καινοτόμες µεθόδους που δεν έχει «διδαχθεί», τότε αρχίζει να αμφισβητεί τις «ικανότητές» του και παραιτείται, δεν παραδέχεται τα προβλήματα και την «αποτυχία» του. Αν, όµως, δεχτεί ότι η δουλειά του γίνεται καλύτερη από μέρα σε μέρα, ότι βελτιώνει τις τεχνικές του και αποκτά εμπειρία, ότι προσπαθώντας και δοκιμάζοντας νέες µεθόδους να πλησιάσει και να καταλάβει «όλα» τα παιδιά, µέσα από τη συνεργασία με γονείς, ειδικούς, πιο έμπειρους συναδέλφους, τότε εξελίσσεται, προοδεύει και βελτιώνεται σε αυτό που κάνει. O εκπαιδευτικός που πραγματικά έχει κίνητρα για την προσωπική του βελτίωση βλέπει το κάθε παιδί σαν πρόκληση για τη δική του εξέλιξη. Διότι γι' αυτόν η κάθε δυσκολία αφορά το «Τι κάνω τώρα;», «Τι στρατηγικές, ποιες μεθόδους, πώς προσεγγίζω αυτόν το μαθητή με αυτήν την ιδιαιτερότητα ;», «Τι καινούριο πρέπει να δοκιμάσω;», «Ποια συµπεριφορά θα είναι η καταλληλότερη;». Το κίνητρο, επομένως, γίνεται η προσπάθεια αυτή καθαυτή: να βοηθήσω τον μαθητή μου να εξελιχθεί μέσα από την προσπάθεια που καταβάλλει και για τη οποία εγώ τον ενθαρρύνω.

                                            Πάντα επίκαιρα τα λόγια του Καζαντζάκη:
                                                «Σκοπός της ζωής μου – η προσπάθεια»

Δεν υπάρχουν σχόλια: