Συµβαίνουν µεταξύ παιδιών της σχολικής ηλικίας:• Σωµατική επίθεση (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια κ.λπ.)
• Συναισθηµατική επίθεση (σκόπιμη αποµόνωση του παιδιού-θύµατος, το να κρύβουν τα βιβλία του, να λερώνουν και να καταστρέφουν τα πράγµατά του, να εκβιάζουν για χρήµατα κ.λπ.)
• Λεκτική επίθεση (κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασµός, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήµης, ρατσιστικά ή
οµοφοβικά σχόλια, χειρονοµίες, συκοφαντικά γκράφιτι, απειλές κ.λπ.)
• Σεξουαλικός εκφοβισµός (ανεπιθύµητο άγγιγµα, απειλές, προσβλητικά µηνύµατα, γράµµατα και εικόνες, λεκτική παρενόχληση κ.λπ.)
• Ηλεκτρονικός εκφοβισµός (χρήση ίντερνετ, email, chat room, κλήσεις κινητών και sms µε κακοποιητικό και απειλητικό περιεχόµενο, χρήση κάμερας µε σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού)
Πιθανά σημάδια ότι ένα παιδί θυματοποείται από τους συμμαθητές του:• Γίνεται επιθετικό, παράλογο, ανήσυχο.
• Εκφοβίζει ή θυµατοποιεί άλλα παιδιά ή αδέρφια.
• Σταµατά να τρώει.
• Φοβάται να χρησιμοποιήσει το κινητό ή το ηλεκτρονικό του ταχυδροµείο.
• Τροµάζει, φέρεται αµήχανα όταν λαµβάνει μήνυµα στο κινητό.
• Φοβάται να περπατήσει µόνος στο σχολείο.
• Δεν θέλει να πάει σχολείο, ούτε να χρησιμοποιήσει το λεωφορείο.
• Εκλιπαρεί να το πάνε σχολείο µε το αµάξι.
• Αλλάζει διαδροµή πηγαίνοντας προς το σχολείο.
• Κάνει απουσίες/ "κοπάνες".
• Αρχίζει να τραυλίζει.
• Απειλεί µε αυτοκτονία.
• Κλαίει πριν κοιµηθεί/ έχει εφιάλτες.
• Το πρωί νιώθει άρρωστο/ δεν θέλει να πάει σχολείο.
• Πέφτει η σχολική του επίδοση.
• Επιστρέφει µε σχισµένα ρούχα, κατεστραµµένα βιβλία.
• Του λείπουν πράγµατα.
• Ζητά ή κλέβει χρήµατα (για να τα δώσει στον θύτη - εκβιαστή).
• Χάνει συνέχεια το κολατσιό του ή τα χρήµατά του - επιστρέφει πεινασµένο.
• Έχει ανεξήγητες µελανιές - χτυπήματα.
• Δίνει απίθανες εξηγήσεις για όλα τα παραπάνω
Οδηγίες για το παιδί - θύµα• Κατ΄ αρχάς, δεν φταις εσύ! Πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι είχαν πέσει θύματα εκφοβισµού στο σχολείο.
• Διατήρησε την ψυχραιμία και την αυτοπεποίθησή σου
• Μην απαντάς στις κοροϊδίες, µη μπαίνεις σε διάλογο, κάνε ότι δεν τις ακούς.
• Κοίταξέ τους στα µάτια και πες τους καθαρά και σταθερά «ΣΤΑΜΑΤΑ».
• Φύγε όσο γρηγορότερα µπορείς.
• Πες αµέσως τι συνέβη στο δάσκαλό σου ή σε κάποιον άλλον ενήλικα
• Αν φοβάσαι να το πεις σε κάποιον ενήλικα, πες το σε ένα φίλο και ζήτα του να είναι µαζί σου.
• Συνέχισε να το λες μέχρι ότου κάποιος σε βοηθήσει.
• Αν σου έστειλαν απειλητικό sms ή email κράτησέ το, μη το σβήσεις, θα χρειαστεί ως απόδειξη.
• Αν σε εκφοβίζει ολόκληρη παρέα, πιάσε το πιο αδύναµο µέλος της και πες του ότι αυτό δεν είναι σωστό και ρώτησε το αν θα του άρεσε να του φέρονταν εκείνου έτσι.
• Αν µετά από αυτά δεν αλλάξει κάτι, άλλαξε σχολείο-ζήτησε από τους γονείς σου να βρουν ένα σχολείο που είναι φιλικό και ασφαλές.
• Μην πιστεύεις αυτά που σου λένε οι εκφοβιστές, να επαινείς τον εαυτό σου και να θυμίζεις στον εαυτό σου κάθε μέρα τα καλά σου σημεία.
Οδηγίες για γονείς• Παρατηρήστε αν το παιδί σας δείχνει σηµάδια ότι θυµατοποιείται από άλλα παιδιά ή αν δρα ως θύτης. Μην το αµελήσετε - επικοινωνήστε αμέσως µε το σχολείο.
• Αναπτύξτε µια ζεστή και φιλική σχέση µε το παιδί. Να είστε κοντά του και να επιδιώκετε τη συζήτηση µαζί του-από µόνο του µπορεί να µην σας αναφέρει τίποτα για το θέµα αυτό.
• Διδάξτε του να κοιτά στα µάτια τον εκφοβιστή, να λέει δυνατά ‘ΑΣΕ ΜΕ ΗΣΥΧΟ’ ή ‘ΚΟΙΤΑ TH ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΟΥ’, να φεύγει και να το λέει σε κάποιον ενήλικα.
• Καθησυχάστε το παιδί ότι δε φταίει αυτό αν του επιτέθηκαν κι ότι δεν είναι δικό του λάθος.
• Μιλήστε, µε συγκεκριμένα περιστατικά, στο δάσκαλο, στο διευθυντή, στις αρμόδιες Διευθύνσεις Εκπαίδευσης.
• Διατηρήστε επικοινωνία µε το παιδί και µε το σχολείο, ώστε να & επιβεβαιώνετε ότι δεν υπάρχουν επαναλήψεις των περιστατικών εκφοβισµού.
• Ζητήστε στήριξη στο παιδί σας από τον τοπικό Συμβουλευτικό Σταθµό Νέων ή άλλες υπηρεσίες ψυχολογικής στήριξης.
• Συµβουλέψτε το παιδί σας να προσέχει σε ποιον δίνει τον αριθµό του κινητού του τηλεφώνου και τη διεύθυνση του email του.
• Μην υποτιµάτε τις συνέπειες που µπορεί να έχει ο εκφοβισµός. Οι µύθοι ‘ε, παιδιά είναι, πειράζονται µεταξύ τους', ή ‘έτσι θα σκληραγωγηθεί για να βγει στην κοινωνία’, µπορεί να ζηµιώσουν το παιδί σας και να το οδηγήσουν σε δυστυχία και αποµόνωση.
• Επαινείτε το παιδί, δώστε του ευκαιρίες να αναλάβει ευθύνες, εγγράψτε το παιδί σε άλλες οµαδικές δραστηριότητες (αθλητισµό, προσκοπισµό, καλλιτεχνικά κλπ.), όπου δεν υπάρχουν εκφοβιστές και όπου έχει την ευκαιρία να κάνει νέες φιλίες και να αυξηθεί η αυτοπεποίθησή του.
• Αν το παιδί τραυματιστεί σοβαρά από τους εκφοβιστές, μπορείτε να ενηµερώσετε την αστυνομία και να πληροφορήσετε το σχολείο ότι έχετε ενηµερώσει την αστυνοµία.
• Ζητήστε από το σχολείο να ενηµερώσει τους γονείς του παιδιού-εκφοβιστή.
• Αν ο εκφοβισµός δεν αντιµετωπίζεται, εξετάστε την περίπτωση να αλλάξετε σχολείο. Μιλήστε.µε το νέο σχολείο και βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν ή δεν γίνονται ανεκτοί εκεί οι εκφοβιστές. Στο παιδί αξίζει ένα ήρεµο κι ασφαλές περιβάλλον!
Αν το παιδί σας εκφοβίζει άλλα παιδιά• Σταματήστε το, αμέσως µόλις παρατηρήσετε επιθετική συµπεριφορά του παιδιού σας προς άλλα παιδιά.
• Εξήγηστε του ότι η συµπεριφορά αυτή δεν είναι αποδεκτή και ότι ο αντίκτυπος στα άλλα παιδιά είναι πολύ σοβαρός.
• Μάθετε στο παιδί σας τρόπους Επίλυσης συγκρούσεων που δεν περιλαµβάνουν βία. Επίσης
διδάξτε τους πώς να ζητούν αυτό που θέλουν µε ευγενικό τρόπο.
• Μη χτυπάτε τα παιδιά ως τιµωρία για την επιθετική τους συµπεριφορά. Τους διδάσκετε ακριβώς αυτό που θέλετε να σταµατήσουν: τη βία. Προτιµήστε την αφαίρεση προνοµίων ως τιµωρία.
• Επικοινωνήστε µε το σχολείο και συζητήστε µε το δάσκαλο για την αντιµετώπιση της επιθετικής συµπεριφοράς του παιδιού σας.
• Επαινείτε και ενισχύετε το παιδί σας κάθε φορά που επιδεικνύει συνεργατικές και φιλικές συµπεριφορές προς άλλα παιδιά.
• Ελέγχετε συχνά το παιδί σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχει επιστρέψει σε επιθετικές συµπεριφορές.
Πηγές: KIDSCAPE, www.kidsccxpe.org.uk
«Η κακοποίηση του παιδιού στο σχολείο και στην οικογένεια», Πρεκατέ Β.,
Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ, 2008 ,
«Bullying», Elliott Μ., Εκδόσεις Αφοι Βλάσση, 2008
